Het leek mij geen onredelijk verzoek: Yolanda Bonnell, een Inheemse toneelschrijver uit Ontario, wilde dat alleen recensenten van kleur over haar laatste stuk zouden schrijven. Het stuk gaat over kolonialisme, trauma en de verhalen van Inheemse vrouwen. ‘In Toronto zijn de meeste recensenten wit en man. Ze kijken naar Inheemse kunst door een andere lens – een lens die meestal neerkomt op ‘Als ik het niet begrijp, betekent dat dat het niet goed is, of geen valide vorm van theater’’, zei Bonnell tegen The Guardian. ‘Ik vind het niet erg om bekritiseerd te worden. Maar laat die kritiek dan tenminste voortkomen uit kennis, uit begrip van waar je het over hebt.’

Diverse witte mannen vonden het verzoek wel onredelijk. Zoals Ewald Engelen, een columnist en wetenschapper die achter elke boom een bloedlink voorbeeld van verderfelijke identiteitspolitiek ziet. ‘Het einde van de conversatie; wat een waanzin’, twitterde hij. Ik ga even voorbij aan Engelens keuze voor het woord ‘waanzin’ en dat het stigmatiserend is tegenover mensen met psychische problemen om dat woord te gebruiken als je eigenlijk ‘afkeurenswaardig’ bedoelt. Want dat ‘einde van de conversatie’ fascineert me. Welke conversatie dan? En tussen wie?

Als Bonnell ergens om vraagt, is het om een betere conversatie: namelijk die tussen mensen die het weliswaar niet per se met elkaar eens zijn, maar die wel de kennis hebben om elkaars woorden op waarde te schatten. Het soort kennis dat je alleen krijgt door levenservaring.

Ik moest denken aan de discussie rondom de nakende ban op plastic rietjes. Dat leek voor mensen zonder ervaringskennis een puik plan, want: plastic soep en zielige zeepaardjes. Maar ervaringsdeskundigen – mensen die door hun aandoening plastic rietjes echt nodig hebben – zien dit anders. In een OneWorld-stuk leggen ze uit dat ze zonder deze rietjes straks afhankelijk zijn van anderen of sondevoeding, want met alle alternatieven zijn onoverkomelijke problemen.

Veel mensen zonder zo’n aandoening grossieren in ‘ja, maars’. Ja, maar dan doen we plastic rietjes alleen op doktersvoorschrift. Ja, maar bamboerietjes dan? Het is, om Bonnell aan te halen, kritiek zonder begrip; een blik door een lens zonder kennis. Daar is gelukkig wél een alternatief voor: gewoon luisteren. Geloof de mensen die ergens elke dag mee leven. Hoor hen aan. Leef mee. Dat is niet het einde van de conversatie. Dat is het begin.