Wat de uitgever erover zegt:

Nederland in ideeën is het eerste boek van een serie waarin we elk jaar rond de 100 toonaangevende Nederlandse denkers vragen om kort en krachtig (max 1000 woorden) antwoord te geven op één centrale vraag. De vraag wisselt jaarlijks en zal altijd betrekking hebben op het raakvlak van wetenschap en maatschappij. Dit jaar was de vraag: ‘Welk idee, inzicht of innovatie heeft Nederland veranderd – of zal dit in de toekomst gaan doen?’

Voor deze editie schreef ik een stuk over het feminisme, dat je hier kunt lezen.

Verschenen in maart 2013: ‘Dit verklaart alles’. Een verzameling korte essays van wetenschappers, filosofen, denkers en schrijvers over de vraag: ‘Wat is je favoriete diepe, elegante of mooie verklaring?’ Ik doe op pagina 50 ook een duit in het zakje, en schreef een stuk over hoe de moleculen in ons lichaam terug te voeren zijn op processen in het heelal, en hoe alle mensen met elkaar verbonden zijn doordat we allemaal uit sterrenstof bestaan.

De flaptekst:

‘Als je het niet simpel kunt uitleggen, dan begrijp je het niet goed genoeg.’ – Einstein wist als geen ander hoe wetenschap kan zijn. Wetenschap is op zijn mooist als ingewikkelde problemen op elegante wijze verklaard kunnen worden. De 156 verklaringen in dit boek zijn zo mooi dat je hart er sneller van gaat kloppen.

John Brockman, oprichter van de website edge.org, stelt jaarlijks één vraag aan een selectie van de meest interessante wetenschappers en kunstenaars ter wereld. Dit jaar was de vraag: ‘Wat is je favoriete diepe, elegante of mooie verklaring?’ In Dit verklaart alles delen 156 Nederlandse en internationale toonaangevende denkers hun antwoord op deze vraag. De wetenschappers die aan het woord komen zijn dagelijks bezig met de theorieën en oplossingen van deze tijd, vanuit de filosofie, wiskunde, economie, geschiedenis, linguïstiek en gedragswetenschappen.

De bijdragen zijn van Susan Blackmore, Mihaly Csikszentmihalyi, Richard Dawkins, Brian Eno (muzikant en producer van U2), Stine Jensen, Steven Pinker en nog 150 anderen. Op filosofische, intellectuele, humoristische, confronterende en innovatieve wijze worden de meest elegante wetenschappelijke verklaringen uitgelegd. In dit boek staan de antwoorden der antwoorden op de vragen der vragen.

In november verscheen mijn tweede boek ‘Eet mij’ (geschreven met mede-wetenschapsjournalist Ronald Veldhuizen). In dit boek gaan we op zoek naar de psychologie achter eten, diëten en overgewicht. Het boek kreeg lovende recensies van onder meer Opzij en Psychologie Magazine (“Heerlijk geschreven. Stof tot nadenken.”) en kreeg maar liefst 16 keer vijf sterren in de lezersrecensies op bol.com. De Volkskrant riep ‘Eet mij’ uit tot één van de 20 beste wetenschapsboeken van 2012.

Warme woorden vooraf:

Hans van Maanen (wetenschapsjournalist en columnist bij De Volkskrant: “Verplichte kost voor dik én dun”

Flaptekst: Eet mij gaat over honger, over supermarkten en over reclame. Het gaat over de illusie van diëten en de stigma’s van dik zijn. Asha ten Broeke en Ronald Veldhuizen gaan op zoek naar de ware aard van ons eetgedrag. Ze combineren de nieuwste inzichten uit hersenwetenschap, genetica en fysiologie en laten zien dat iemands gewicht niet zozeer een keuze is, zoals dieetgoeroes ons vaak doen denken, maar voornamelijk afhankelijk is van aangeboren eigenschappen en invloeden uit de omgeving. Op confronterende wijze laten de auteurs zien hoe we, zonder het door te hebben, dagelijks verwikkeld zijn in een ongelijke strijd tegen supermarkten, marketeers en reclamebureaus, die eropuit zijn ons meer te laten consumeren. Ook plaatsen ze de discussie over obesitas in een breder perspectief: onze angst voor overgewicht blijkt behoorlijk ontspoord.
Eet mij reikt nieuwe handvatten aan om grip te krijgen op ons eetgedrag. Maar wees gerust: deze handvatten hebben niets te maken met nieuwe diëten of magische ingrediënten, maar alles met de psychologie van eten.

De essaybundel ‘Duizend bloemen en granaten’ is uitgebracht op initiatief van het Instituut Samenleving & Technologie (IST), dat verbonden is aan het Vlaams Parlement. In deze bundel schrijven vooral wetenschappers (en ik dus) over man-vrouwverschillen en de genderkloof tussen de seksen. Mijn essay is getiteld ‘Hoe cultuur onze genen de baas is’ en zal tzt ook op mijn website te vinden zijn.

Flaptekst:
‘Duizend bloemen en granaten’. Het klinkt een beetje als een zucht: omdat, zo blijkt uit de artikels in deze bundel, er in het domein van gender, wetenschap en technologie nog steeds veel werk aan de winkel is.
En dit ondanks alle inspanningen die de afgelopen jaren geleverd zijn om een beter genderevenwicht te realiseren. Het is tegelijk ook uitdrukking van geloof in betere tijden. Het streven naar een beter genderevenwicht is niet alleen zinvol vanuit het verlangen van vrouwen naar gelijke rechten en kansen. Het is tegelijk niet minder dan een noodzakelijk ingrediënt om belangrijke maatschappelijke uitdagingen, waar we aan het begin van de 21e eeuw voor staan, aan te kunnen gaan.

In acht artikels geven auteurs vanuit een verschillende achtergrond hun visie op telkens een ander aspect van het thema ‘gender, wetenschap en technologie’. Het is onmogelijk om dit thema uitputtend in één bundel te behandelen. Het IST is er echter van overtuigd dat deze bundel meer dan genoeg prikkels biedt voor een broodnodig verdergaand debat. De bal ligt nu weer in het kamp van de lezers.

‘Het idee m/v’ verscheen in juni 2010. In het boek maak ik gehakt van het ouderwetse idee dat mannen van Mars komen en vrouwen van Venus omdat hij in de oertijd uit jagen ging terwijl zij met de kindekes in een grot zat. In plaats daarvan vertel ik een verhaal over de enorme invloed van culturele stereotypen: niet alleen op mannen en vrouwen, maar ook op de manier waarop we over de seksen denken. Het boek werd uitstekend ontvangen. Er kwam al snel een tweede druk en sinds najaar 2011 is er een midprice editie. Vrij Nederland riep ‘Het idee m/v’ uit tot een van de 20 beste non-fictieboeken van 2010. Dit vonden andere media ervan:

“Verplichte kost” – De Volkskrant

“Met illustratieve onderzoeken en kleurrijke omschrijvingen van wetenschappers blaast Ten Broeke droge wetenschap leven in en maakt ze die zelfs spannend. De vlotte en frisse stijl doet denken aan de boeken van filosoof Bas Haring; wetenschap is leuk! (…) vaak heel geestig (…) een aanrader voor vrouwen én mannen.” – Nu.nl (vier sterren)

“Ten Broeke’s kritische blik dwingt je om verder te kijken dan je evolutionaire neus lang is.” – Psychologie Magazine

“(…) vol eye-openers voor de miljoenen mensen die achter de Mars- en Venusprofeten aanlopen.” – Noorderlicht, VPRO

“In de vastgeroeste discussie over evolutie versus opvoeding als verklaring van man-vrouwverschillen, ontwikkelde wetenschapsjournalist Asha ten Broeke (27) een verfrissende ‘derde weg’” – Opzij

‘Ouders opgelet!’ is de vertaling van het boek ‘Nurture shock’ van Po Bronson en Ashley Merryman. Omdat het oorspronkelijke boek soms te zeer Amerikaans gericht was, heb ik het boek bewerkt voor de Nederlandse markt. Ik voegde aan het hoofdstuk over praten over huidskleur onder meer een aantal paragrafen toe over de discussie rondom zwarte piet als zwarte knecht van een witte heer. Voor het hoofdstuk over kleuter-IQ-tests in het onderwijs (in de VS een heel normaal verschijnsel) dook ik in de beleidsstukken en ontdekte ik dat er ook in Nederland plannen zijn om zoiets in te voeren. Ik verklap alvast dat dit volgens Bronson en Merryman een slecht idee is.

Flaptekst:
In Ouders opgelet!worden baanbrekende, nieuwe inzichten geboden over de psychologie van het opvoeden. Op vlotte wijze en aan de hand van anekdotes behandelen de auteurs onderwerpen zoals:* Waarom hebben complimenten vaak een averechtse werking?
* Hoe komt het dat ouders onbewust hun kinderen leren discrimineren?
* Hoe kun je het beste omgaan met rebelse tieners?
* Waarom liegen kinderen?
* Wat is het verband tussen slaapgebrek, overgewicht en schoolprestaties?
* Wat moet je doen als broers en zussen voortdurend ruzie maken?
* Kun je een kind zelfbeheersing bijbrengen?
* Hoe help je een kind het best met leren praten?

De antwoorden op deze vragen zijn vaak tegenintuïtief: veel van onze algemeen geaccepteerde wijsheden blijken door de wetenschap achterhaald. Ouders opgelet! biedt talrijke handvatten voor het opvoeden van kinderen, maar bovenal een meer begripvolle manier om met ze om te gaan.

PS Ik vind de titel ook niks ;)