dit is de website van Asha ten Broeke

/ ashatenbroeke@gmail.com / over asha ten broeke / zoeken

Een invasie van grondstofbeluste ruimtewezens die boosaardig zijn en bovendien tentakels hebben. Geavanceerde klimaatbeheersingsatellieten die doordraaien en zorgen voor hagelstormen, tsunami’s en tornado’s. Een reusachtige meteoriet die altijd in de buurt van Noord-Amerika dreigt in te slaan. Een zonnevlam die zorgt dat neutrino’s ineens microgolven afgeven, waardoor de kern van de aarde oververhit raakt, met een nieuwe zondvloed tot gevolg. Onze zon die supernova gaat, waarop wij allen gered moeten worden door de acteur die Dylan speelde in de serie Beverly Hills 90210.

Ik ben dol op zulke rampenfilms. Ik houd van de spectaculaire verwoesting van computergeanimeerd natuurgeweld en schermvullende explosies. Het leed dat volgt heeft een zekere netheid, zodat je wel voelt dat er iets op het spel staat maar nooit echt van streek raakt. Baby’s huilen wel, maar raken niet verminkt. Honderdduizenden mensen sterven, maar nooit te confronterend in beeld. En als er al iemand uitgebreid doodgaat, is dat verdrietig maar waardig (nooit met snot en poep) en functioneel (meestal bedoeld om een hoofdpersoon aan te zetten tot kordaat ingrijpen). Het is de Apocalyps, maar dan smaakvol, zodat het niet je trek in popcorn bederft.

Aan het eind van de film is er bovendien altijd een held die alles ten goede keert, en een mensheid die, nu ze oog in oog staat met haar nakende vernietiging, boven zichzelf uitstijgt. Zelfopofferend en dapper worden zowel de wereld als de gewone mens gered. Er volgt ter nazorg een close-up van een Indiase straatjongen die dolblij zijn verloren gewaande hond knuffelt, een jong stel kijkt hoopvol naar de opklarende lucht, juichende burgers omarmen elkaar omdat het weliswaar kielekiele was, maar toch goed kwam.

Dit is natuurlijk allemaal nep. In het echt gaan rampen niet over moed, zelfopoffering of eenheid. Ze gaan over geld.

Neem de Cascadia subductiezone. Dit geologisch instabiele gebied loopt van Noord-Californië naar Vancouver, en onderzoekers weten zeker dat hier een Hele Grote Aardbeving gaat plaatsvinden. Sterker nog: die beving is al overtijd. Het zal allerlei rampenfilm-gerechtigde taferelen opleveren: miljoenen gebouwen worden weggevaagd, een tsunami van misschien wel meer dan 30 meter hoog zal de Amerikaanse Westkust overspoelen. In een New Yorker-artikel komt Doug Dougherty aan het woord. Hij is het hoofd van een onderwijsdistrict aan de kust van Oregon, en overziet vier scholen met in totaal 1600 leerlingen. Drie daarvan liggen zo laag dat bij die tsunami alle kinderen zullen verdrinken. Dus wilde hij een nieuwe, hoger gelegen campus laten bouwen. Dat kost ongeveer evenveel als een rampenfilm maken – maar hij kreeg de financiering niet rond.

Duurder maar dichter bij huis is er de kwestie van de maatregelen tegen klimaatverandering. Onze regering vindt dat allemaal echt supermegabelangrijk, maar ondertussen waarschuwen experts dat we met het huidige broeikasbeleid op weg zijn naar een opwarming van 3 graden. Het tijdschrift New Scientist gaf deze week een tamelijk apocalyptische opsomming van de gevolgen: nog tijdens de levens van onze kleinkinderen krijgen alle bewoonde continenten te maken met zware hittegolven, droogtes, bosbranden, overstromingen en hongersnoden. Om deze catastrofe te voorkomen moet het roer radicaal om: een revolutie op het gebied van transport, energie en ontbossing is nodig, en we moeten onmiddellijk af van onze honger naar economische groei.

Ik heb zowel onze overheid als het bedrijfsleven nog niet kunnen betrappen op enig enthousiasme voor deze noodzakelijke maar peperdure revolutie. Wel las ik dat Rutte & co zeer in hun nopjes waren met het feit dat de BV Nederland veel kan verdienen aan het verkopen van dijken en deltawerken aan landen als Bangladesh en Indonesië. Want, nou ja, waarom zou je veel geld uitgeven aan het voorkomen van verdere opwarming als je er ook rijk van kunt worden, door arme landen zeer kostbare maatregelen tegen klimaatrampen te verkopen?

‘De geschiedenis van de mensheid is er een van stupiditeit, ontkenning en getreuzel, gevolgd door een heroïsche laatste poging om het tij toch nog te keren’, schreef de New Scientist. Ik hoop dat het zo zal gaan. Dat levens belangrijker zullen blijken dan geld, dat het welzijn van gewone mensen zwaarder zal wegen dan de invloed van het kapitaal, dat dappere helden de mensheid zullen aanzetten tot eendrachtige belangeloosheid. Dat het in het echt afloopt zoals in de film: een onbewolkte lucht, een jongen knuffelt zijn hond. Apocalyps, popcorn, happy end.

© Asha ten Broeke. Alle rechten voorbehouden.