Van Joost Eerdmans (ooit Tweede Kamer-lid, nu voorzitter van het door hemzelf opgerichte Burgercomité tegen Onrecht) is het beter als vrouwen geen rechter worden, lees ik zojuist in de Volkskrant. De reden? Ze zijn van nature nogal empathisch, en toegeeflijk en barmhartig en dat kunnen we in het strafrecht niet gebruiken. Er moet juist zwaarder gestraft worden, en met al die vrouwelijke softies in de toga lukt dat natuurlijk nooit.

Eerdmans geeft toe geen empirisch bewijs te hebben voor zijn veronderstelling dat vrouwen lichter straffen, maar meent wel de wetenschap aan zijn kant te hebben wanneer hij het over de ‘natuurlijke aard’ van de weledelgeleerde dames heeft. Maar helaas voor Eerdmans: zelfs als het inderdaad zo zou zijn dat vrouwen empathischer zijn dan mannen – wat volgens dit onderzoek twijfelachtig is – dan heeft hij ongelijk. De gemiddelde eigenschappen van een groep zeggen namelijk nagenoeg niks over een individu. En dat geldt zeker in man-vrouwkwesties.

Om Joost dit in te laten zien kijken we eerst naar de manier waarop de eigenschap empathie is verdeeld onder mannen.

Je ziet een klokvormige grafiek, die we Bell Curve of normaalverdeling noemen. De horizontale as geeft aan hoe empathisch iemand is. De verticale as staat voor de hoeveelheid mensen. Stel, je zou elke Nederlandse man een vragenlijst geven om vast te stellen hoe invoelend hij is. De meeste mannen zouden dan gemiddeld empathisch zijn en dus ergens rond het midden van de horizontale ‘empathie-as’ scoren. Daarom is de grafiek daar ook het hoogst. Slechts een enkeling is bijzonder empathisch of juist een enorme koude kikker – daarom is de grafiek aan de zijkant het laagst.

Voor vrouwen geldt hetzelfde:

Door deze twee grafieken met elkaar te vergelijken, kun je erachter komen wat het man-vrouwverschil in empathie is:

Zoals je ziet zit de vrouwencurve iets verder naar rechts dan de mannencurve. Dat betekent dat vrouwen gemiddeld iets empathischer zijn dan mannen. Maar wat zegt dat nu over de individuele vrouw?

Heel weinig. Zoals je ook kunt zien hierboven, lieve Joost, is de overlap (het paarse gebied) tussen mannen en vrouwen als het gaat om hun empathiescores namelijk veel, veel groter dan het verschil. Dat betekent dat als je bij een willekeurige vrouwelijke rechter in de hersenpan kijkt, de kans enorm is dat ze net zo empathisch is als haar willekeurige mannelijke collega. Op een enkele supervoeler na, bevinden vrouwen zich in hetzelfde empathische spectrum als mannen.

Wil je dus zwaardere straffen?* En zie je invoelende rechters dat niet doen? Dan dien je elke rechter (man en vrouw) een empathietest af te nemen, en iedereen onder een bepaalde grenswaarde af te wijzen voor het ambt. Anders is het ‘gewoon’ discriminatie, beste Joost.

Joost Eerdmans. Vrouw van nature minder geschikt als rechter (De Volkskrant, zaterdag 8 september 2009, Forum, pagina 8). De normaalcurvevoorbeelden zijn geinspireerd op – het verder tamelijk suffe – boek ‘De sekeparadox’ van Susan Pinker.

*) Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt ook dat zwaardere straffen een samenleving niet veiliger maken, maar dat terzijde.