Wat zoeken jongens in een meisje? Wat willen de meiden van een jongen? Een ideaal vriendje of vriendinnetje is lief, grappig en knap. Maar het allerbelangrijkste in de liefde is: de klik.

Het Slatink in Deventer is een typische middelbare school. Op de vloer ligt linoleum, de deuren zijn in primaire kleuren geschilderd en hier en daar staat in een hoek een ietwat noodlijdende plant. Buiten giet het van de regen, en daardoor komt er door de ramen zo weinig licht naar binnen dat het schemerig is. Het ruikt er naar stof en schoonmaakmiddel. Dan gaat er een opgewekte viertonige bel, en prompt slenteren de eerste brugklassers voorbij. Vrijwel zonder uitzondering dragen ze, haast als een uniform, een blauwe spijkerbroek en sneakers. Over hun ideale vriendje of vriendinnetje hebben ze nog nooit nagedacht. ‘Een lekker wijf’, oppert een jongen van 13 met heel erg veel gel in zijn haar. Zijn vrienden lachen. De jongen wordt rood. ‘Nee, grapje. Weet ik veel. Daar ben ik nog helemaal niet mee bezig.’

Een paar trappen verderop in het enorme schoolgebouw zit het lokaal van Monique Mulder. Ze is docent maatschappijleer en mentor van sommige van de leerlingen die vandaag praten over wat zij als 15- tot 17-jarige pubers zoeken in de liefde. ‘Ik ben zelf ook wel benieuwd waar ze mee komen’, vertelt ze tijdens de pauze. ‘Ik weet wel dat er wat meisjes in de klas zitten die absoluut niet van plan zijn om later huismoeder te worden.’ Ze wijst naar hun nu nog lege tafeltjes. ‘Interessante meiden, hoor. Die weten wat ze willen.’

Selecteren op uiterlijk

Toch is het een jongen die als eerste het woord neemt. Ismar, die sinds hij binnenkwam over zijn tafeltje gedrapeerd lag, gaat rechtop zitten en vertelt dat hij uiterlijk wel belangrijk vindt. ‘Iemand kan heel aardig zijn, maar als ik haar niet mooi vind, dan is er toch geen klik. Je moet elkaar wel knap vinden, ofzo. Anders wordt het niks.’ Je gaat dus eerst op uiterlijk af, om te kijken of je iemand beter wilt leren kennen. Ismar: ‘Dat is de selectieronde.’

Beter leren kennen? Op zoek naar een klik? Dat klinkt niet alsof jongens en meisjes alleen maar met uiterlijk bezig zijn. Dat is wel waar wetenschappers in de media tegenwoordig vaak voor waarschuwen. Pedagoog en seksuoloog Gerard Gielen bijvoorbeeld. In zijn boek Onaantrekkelijk? vertelt hij dat ‘door de overdreven [maatschappelijke] klemtoon op het uiterlijk jongeren een overdreven belang gaan hechten aan de buitenkant.’ De oorzaak is de schoonheidshype, aangewakkerd door het feit dat pubers tegenwoordig op televisie en in bladen steeds geconfronteerd worden met onrealistisch mooie jongens en onwaarschijnlijk sexy meisjes. Dat wakkert de zorg aan dat pubers uiterlijk veel belangrijker vinden dan het innerlijk.

Maar daar zijn de jongens en meisjes van Het Slatink het niet mee eens. Lars, een grappige en uitgesproken jongen met een scherpe tong, vat het genuanceerd samen: ‘Als er een beetje een redelijke vorm in zit en een geinig koppie, dan is het wel goed.’ Op de vraag wat belangrijker is, de binnenkant of de buitenkant, zeggen bijna alle pubers dat het innerlijk uiteindelijk toch meer telt.

Geen Justin Bieber

Dat wil echter niet zeggen dat ze geen ideeën hebben over hoe een mooie meid of jongen eruit ziet. Als Justin Bieber of Miley Cyrus? ‘Haha, nee man’, lacht Nancy, die zelf al meer dan twee jaar een vriend heeft. ‘Justin Bieber ziet er zo jong uit. Ik heb liever iemand die wat ouder is. Stoerder. Lang, beetje breed. Lief én macho.’

De wensen van Nancy komen ook naar voren in wetenschappelijk onderzoek. In de Verenigde Staten werden maar liefst 16.000 pubers van meer dan tachtig scholen geïnterviewd over wat zij zochten in een vriendje of vriendinnetje. De jongens hadden liever een meisje dat iets jonger en ook fysiek kleiner was, en de meiden gingen het liefst voor een lange, wat oudere jongen. Uit een ander onderzoek bleek bovendien dat de pubermeisjes, naarmate ze ouder werden, zich steeds meer aangetrokken voelden toch jongens die zich wat agressiever opstelden dat hun vrienden. De wetenschappers denken dat dit komt doordat de macho’s doorgaans meer status hebben dan de rustige jongens die goed hun best doen op school. Ook uit andere studies, waaronder een Nederlandse, blijkt dat sociale status een belangrijke rol speelt als het gaat om de vraag of je iemand ziet zitten of niet. De pubers van Het Slatink zijn het er echter niet mee eens. Populariteit en status? ‘Niet zo boeiend’, is het unanieme oordeel.

Het ideale lijf

Gewicht maakt wel uit. Uit een derde Amerikaanse studie blijkt dat dikke jongens en meisjes bepaald niet favoriet zijn. ‘Ondanks het feit dat in de VS de helft van de jongeren te zwaar is, wordt er gediscrimineerd op gewicht waar het gaat om partnervoorkeuren’, concluderen de onderzoekers enigszins verbaasd. Sterker nog: de jongeren knoopten het liever aan met iemand die een seksueel overdraagbare aandoening hadden, dan met een jongen en meid met obesitas.

De Deventerse tieners zijn wat milder gestemd dan hun Amerikaanse collega’s. Dikke jongens en meisjes worden niet op voorhand afgewezen. Maar echt ideaal is het ook niet. ‘Als een jongen echt heel dik is, met een enorme buik ofzo, dan blijft het denk ik eerder gewoon vriendschappelijk’, zegt Erna. Gizem knikt. ‘Ja, de ideale jongen moet wel een beetje sportief zijn. Gewoon fit, weet je.’ Erna: ‘Zoals Arie Boomsma. Maar dan mét haar en zónder baard.’ Gizem heeft er een uitgesproken mening over: ‘Ja! Een baard of een snor, dat is echt… iiieeeuw. Een beetje stoppeltjes mag wel.’

Een jongen – ‘Ik wil verder niet in het artikel, oké?’ – tekent met een groene stift zijn ideale vrouwenlichaam. Aan het hoofd wordt niet zoveel aandacht besteedt, maar de borsten en billen worden met zorg groot en rond gemaakt. ‘Een zandlopervorm, dat is wel mooi’, zegt Lars. Met hele magere meisjes hebben de jongens niets op. ‘Je moet wel wat hebben om vast te houden.’

Innerlijk telt meer

‘Je gaat eerst op het uiterlijk af, maar je valt op het innerlijk’, zegt Nancy. Erna is het met haar eens. Ze kijkt stellig als ze zegt: ‘Het gaat mij echt ten eerste om innerlijk. Het allerbelangrijkste zijn lief en betrouwbaar. Betrouwbaarheid zijn moet echt sowieso. En hij moet wel zorgzaam zijn. Maar niet té. Niet dat ie alles voor me wil doen ofzo.’ En de jongens? ‘Je moet wel samen kunnen lachen’, zegt Mica.

Dat humor belangrijk is, bleek ook uit een onderzoek waar twee Californische wetenschappers zesenveertig jongens en meisjes van gemiddeld vijftien jaar vroegen naar hun ideale partner. Bij iemand met wie ze alleen maar seks wilden en verder niks, telde vooral het uiterlijk. Maar zodra het ging om meer romantische relaties, hadden zowel jongens als meisjes twee hoofdvoorkeuren: een goed gevoel voor humor, en een redelijke portie intelligentie. Gizem onderschrijft dat. ‘Het is wel fijn als je allebei ongeveer even slim bent.’ En ook een brutaal grijnzende Joran is het ermee eens dat intelligentie ertoe doet. ‘Met een meisje dat heel dom is, is er niets aan.’

Maar wat betreft Gizem houden de overeenkomsten daar ook wel op. Ze gelooft stellig dat tegenpolen elkaar aantrekken, omdat het anders al snel saai wordt in een relatie. ‘Dezelfde interesses hebben lijkt me heel vervelend. Het moet wel een beetje spannend blijven, met een beetje conflict.’ Uit onderzoek blijkt juist dat jongeren die qua smaak en meningen veel overeenkomsten hebben, elkaar aantrekkelijker vinden. Al te grote verschillen in bijvoorbeeld muziekvoorkeur of levenshouding schrikken af. Dat vindt Erna ook ‘Als iemand van heavy metal houdt, dan gaat het echt niet door’, lacht ze. Ook Mica, die al af en toe iets riep maar niet echt meepraatte, doet nu zijn mond open. Hij vindt het delen van interesses wel belangrijk. ‘Ik heb liever iemand die een beetje van dezelfde muziek houdt. Stel, je woont in hetzelfde huis en zij houdt van, zeg maar, country. Dan heb je wel een probleem.’

Geëmancipeerde pubers

Samenwonen met een countryliefhebber is niet iets dat de Slatink-pubers erg zien zitten. Maar hoe zien ze de toekomst verder? Uit onderzoek van de Nationale Jeugdraad uit 2010 bleek dat jongeren van nu niet meer vinden dat vrouwen zodra er kinderen zijn helemaal moeten stoppen met werken. De meerderheid van de jongens en meisjes zegt echter wel dat de vrouw beter geschikt is om te zorgen dan de man, en dat een deeltijdbaan voor de vrouw dus de beste oplossing is. Niet erg geëmancipeerd dus.

Van de jongens is Mica veruit het meest conservatief. ‘Mijn ideale vriendin kan goed koken. Niet dat ik dat zelf niet kan. En nu heb ik ook nog m’n moeder. Maar voor later moet ze wel een beetje zorgzaam zijn.’ Joran kan dat niets schelen. ‘Het lijkt me wel wat om thuis te zijn met de kinderen terwijl m’n vrouw werkt. Ik ben wel goed met kinderen.’ Ook als er luiers verschoond moeten worden en nachten doorgehaald met zieke, huilende baby’s? ‘Ja, tuurlijk. Dat kan ik best. Geen probleem voor mij.’

‘Voor mij wel’, zegt Nancy. ‘Ik wil later bij een bank werken en ik ga echt niet de hele dag thuis bij de kinderen zitten.’ Gizem is het daar mee eens. ‘Ik ook niet. Ja, misschien stop ik wel even met werken als ze heel klein zijn, maar niet voor lang. M’n moeder kan wel op de kinderen passen, haha! Maar ik ga zeker weer werken. Vrijheid en zelfstandigheid zijn echt wel belangrijk.’ De meiden en jongens houden er serieus rekening mee dat veel huwelijken op de klippen lopen. En dan moet je wel je eigen boterham kunnen verdienen. Lars weet het nog niet. ‘Wie gaat werken of zorgen, dat zien we dan wel weer. Maar ik ben best goed met koters, dus waarom zou ik niet thuisblijven?’

Het gaat om de klik

Drie minuten voordat de bel gaat maken Nancy, Gizem, Erna, Mica, Lars, Joran en Ismar de balans op. Ja, natuurlijk is het belangrijk dat iemand er een beetje leuk uitziet. Maar het is niet het allerbelangrijkste, benadrukken ze nog eens. Humor, intelligentie, betrouwbaarheid, zorgzaamheid, een snufje stoerheid voor de jongens doen er toch meer toe. En zelfs dat is niet doorslaggevend, zegt Lars, tot grote instemming van de rest. ‘Want eigenlijk kun je helemaal niet zeggen: ze moet er zo uitzien, of ze moet zo’n karakter hebben. Het gaat er gewoon om dat je een klik hebt.’

*Joran en Mica heten in werkelijkheid anders